Rechtsgeldig UPO
Kun je rechten ontlenen aan een UPO? Meer precies en juridisch juister geformuleerd: is een UPO bedoeld als rechtshandeling van de pensioenuitvoerder, waar je het fonds aan kunt houden omdat je er – in de woorden van de wettekst – in 'gerechtvaardigd vertrouwen' van uit mag gaan dat het UPO klopt?
Ik wijdde hier al eerder een column aan en de vraag stellen is hem beantwoorden. Nee, dat kan niet omdat het pensioenoverzicht niets meer of minder is dan een uitdraai uit de administratie van de pensioenuitvoerder. Wat bepaald niet betekent dat een pensioenoverzicht onzorgvuldig tot stand komt. Integendeel, het proces van opstellen en verzenden van UPO’s is omgeven met waarborgen, controles en afstemming. Fouten worden niet lichtvaardig gemaakt, maar zijn – hoe zorgvuldig er ook gewerkt wordt – helaas nooit volledig uit te sluiten.
Waar kun je dan wel rechten aan ontlenen? Aan wat tussen werkgever en werknemer is overeengekomen over pensioen, de pensioenovereenkomst. Het kan dus nooit zo zijn dat je door een te laag bedrag op het UPO, minder krijgt dan je met je werkgever bent overeengekomen. En dat geldt natuurlijk ook als er een te hoog bedrag op het UPO staat. Is al jarenlang constante rechtspraak en klinkt logisch, maar dat vindt niet iedereen. Onlangs bloeide de discussie hierover weer op.
Aanleiding was een uitspraak waarin iemand jarenlang een te hoog bedrag (€ 22.425) voorgespiegeld kreeg, maar uiteindelijk een pensioen ontving van € 16.631.
De casus. X treedt uit dienst in 1998 en werd slaper, bouwde dus geen pensioen meer op. Toch kreeg hij jaar op jaar (tot 2011, de pensioendatum) UPO’s waarop het te bereiken pensioen stond dat hij zou krijgen als hij tot de pensioendatum in dienst zou blijven, € 22.425. Er werd in de overzichten dus ten onrechte vanuit gegaan alsof hij nog in dienst was, terwijl hij slaper was. Oorzaak: een fout in de gegevensaanlevering door de voormalige werkgever.
De rechter stelde X tot 3 keer toe in het ongelijk. Niet het UPO bepaalt je rechten maar dat wat je met je werkgever over de arbeidsvoorwaarde pensioen bent overeengekomen. Wat ik zeg: constante jurisprudentie. Bovendien vond de rechter dat X kon weten dat het niet klopte, omdat hij immers al uit dienst was en in het UPO stond: ‘U ontvangt als u stopt met werken op uw 65e’, en ‘Als u uw huidige dienstverband voortzet tot uw 65e ontvangt u – vanaf uw 65e...’. Dus ook als het UPO wel gezien zou kunnen worden als 'rechtshandeling' – wat dus niet zo is – dan zou de zaak stranden op het gerechtvaardigd vertrouwen.
Artikel 48 Pensioenwet zegt dat de informatie die de pensioenuitvoerder verstrekt, correct, duidelijk en evenwichtig moet zijn. Als de informatie niet correct is, is dit dus een wetsovertreding en juridisch bezien, een onrechtmatige daad die kan verplichten tot schadevergoeding. Maar die schade moet er dan wel zijn. En die is er niet als het bedrag op het UPO wordt gecorrigeerd naar waar je recht op hebt. Teleurstelling is nog geen schade.
Of vindt u dat er wel recht op het hogere bedrag bestaat; het fonds heeft immers de fout begaan en X kon daar toch niks aan doen? En bij Monopoly kennen we toch ook de ‘Vergissing van de Bank in uw voordeel’?
Zo werkt ons recht niet[1].
[1] Als je AI de vraag stelt krijg je dit: 'In de context van Monopoly is de vergissing van de Bank in uw voordeel een leuke wending in het spel, maar het is geen realistische situatie in het dagelijks leven. Het is belangrijk om te beseffen dat, hoewel het leuk is om te dromen van onverwacht voordeel, het meestal niet realistisch is om te verwachten dat fouten van financiële instellingen permanent in uw voordeel zullen blijven'.