De hoofdlijnennotitie op hoofdlijnen
Uitlegbaarheid
Het belangrijkste van het nieuwe pensioenstelsel is dat er vanaf 2026 twee nieuwe pensioencontracten zijn: het ‘Nieuwe pensioencontract’ en de ‘Verbeterde premieregeling’. Bij beide regelingen staat niet de pensioenuitkering, maar het pensioenkapitaal centraal.
Onzekerheid door beleggingen
En dat is voor deelnemers voor wie de uitkering nog centraal staat, even wennen. Waar zij eerst met redelijke ‘zekerheid’ wisten welk pensioen zij kregen voor de ingelegde premie, ligt dat nu niet vooraf vast. Er worden geen beloftes meer gedaan. De hoogte van het pensioen hangt straks nog meer af van onder andere de ontwikkelingen van de beleggingen en de rente. Vanaf de pensioendatum hebben deelnemers pas zekerheid. Maar die zekerheid is wel tijdelijk. Ieder jaar wordt opnieuw bekeken wat de hoogte van het pensioen is voor het komende jaar.
Gelukkig is het communiceren in kapitalen voor ons niets nieuws. Als één van de grootste uitvoerders van premieregelingen hebben wij ervaring. Ook biedt het mogelijkheden. Bijvoorbeeld om deelnemers bewuster te maken van pensioen. Het pensioen van de deelnemer zal sneller meebewegen met de ontwikkelingen van de economie.
En daar kunnen we op inspelen. Door bijvoorbeeld in de Mijn omgeving de meest actuele stand van het pensioenkapitaal te tonen. Gaat het goed met de economie? Dan zien deelnemers dat het pensioenkapitaal stijgt. En gaat het minder? Dan is het onze taak om ze gerust te stellen. Pensioen is voor de lange termijn. Schommelingen komen vaker voor.
Of toch géén link met beleggingen
Toch zitten er een paar addertjes onder het gras. Er is niet altijd een directe link tussen de ontwikkelingen van de beleggingen en de hoogte van het pensioen. Hoewel een positief beleggingsresultaat ervoor zorgt dat het pensioenkapitaal stijgt, wil dat niet gelijk zeggen dat ook het pensioen omhoog gaat. Zeker voor oudere deelnemers geldt: als de rente daalt, kunnen de beleggingen meer waard worden. Maar het inkopen van pensioen wordt dan vaak duurder. Gevolg: een lager pensioen.
Daarnaast is één van de uitgangspunten van het nieuwe pensioencontract dat de totale premie collectief belegd wordt. En dat vóóraf wordt vastgesteld op welke manier het collectieve beleggingsresultaat – over verschillende leeftijdsgroepen – wordt verdeeld. Gevolg: er ontstaat voor deelnemers een verschil tussen het collectieve beleggingsresultaat en wat ze individueel krijgen. Twee collega’s met 10 jaar leeftijdsverschil krijgen dus verschillende resultaten te zien, terwijl ze op dezelfde ‘collectieve’ manier beleggen.
Verder wordt het mogelijk om resultaten niet in één keer te verdelen, maar die verdeling over meerdere jaren te spreiden. Dit gebeurt dan wel elk jaar. Voor negatieve én positieve resultaten. Het resultaat dat de deelnemer in een jaar krijgt is dus het saldo van meerdere spreidingen door elkaar. Gevolg: de link met de beleggingen vervaagt. Het pensioen beweegt niet meer gelijk met de ontwikkelingen binnen de economie.
Door onze ervaring hebben we al veel lessen geleerd over de behoeften van deelnemers met een premieregeling. De klantreizen die wij uitvoeren binnen het programma TKP Connect dragen hier aan bij. Met deelnemersonderzoek brengen we de verwachtingen en wensen van deelnemers van het nieuwe pensioencontract de komende tijd verder in kaart. Hoe gedetailleerd willen deelnemers straks inzicht in de opbouw van hun pensioenkapitaal? Begrijpen én accepteren ze hoe resultaten verdeeld worden? Met deze inzichten ontwikkelen we op het gebied van communicatie best practices. Alles met maar één doel: het nieuwe pensioensysteem ‘uitlegbaar’ maken voor de deelnemers.
Uitvoerbaarheid
Op dit moment voeren wij premieregelingen uit voor meerdere pensioenfondsen, een PPI en een verzekeraar. Al deze premieregelingen hebben eigen specifieke kenmerken. Deze ervaring geeft ons als uitvoerder een voorsprong: we zijn al goed voorgesorteerd op het nieuwe stelsel.
We verbeteren continu
We zijn dan ook blij dat de huidige verbeterde premieregeling straks terugkomt in het nieuwe pensioenstelsel. Wij zijn binnen het programma TKP Connect continu bezig om onze administratie te verbeteren. Dit doen wij niet alleen. Samen met Ohpen zorgen we voor:
- Meer flexibiliteit; meer mogelijkheden op het gebied van vermogensbeheerders en/of beleggingsmogelijkheden voor de deelnemers
- Meer actualiteit; transacties en mutaties kunnen we straks op dagelijks afhandelen
- Meer inzicht: in de Mijn omgeving zien deelnemers op welke manier zij kapitaal opbouwen
Tegelijk zien we dat de verbeterde premieregeling ook knelpunten heeft. Eerder schreven we hier al over in het kader van de evaluatie Wet verbeterde premieregeling. Wij hopen dat het nieuwe pensioenstel voorziet in oplossingen voor deze knelpunten.
Het kan altijd beter
In het nieuwe stelsel worden optionele elementen aan de huidige verbeterde premieregeling toegevoegd. Deze optionele elementen hebben allemaal te maken met het collectief delen van één of meer risico’s. In het nieuwe pensioencontract delen deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden zelfs álle risico’s met elkaar. De komende tijd moet duidelijker worden hoe deze collectieve risicodelingen precies werken.
Wat we al wel weten is dat het berekenen van collectieve resultaten minder makkelijk te automatiseren is dan het berekenen van individuele resultaten. Dat hoeft geen probleem te zijn. Nu vindt de berekening van de hoogte van een toeslag of verlaging ook buiten onze administratie plaats.
Dit betekent wel dat de administratie van het nieuwe pensioencontract minder actueel is dan van de verbeterde premieregeling zonder collectieve risicodelingen. Deelnemers krijgen pas later inzicht in wat de economische ontwikkelingen betekenen voor hun pensioen. Op dit moment onderzoeken we hoe wij collectieve risicodelingen in onze administratie kunnen verwerken.
Andere belangrijke onderdelen
Hoewel wij de twee nieuwe contracten voor nu het belangrijkste vinden, houden wij ook de ontwikkelingen van alle andere onderdelen van het nieuwe pensioenstelsel goed in de gaten. Daarbij kijken we altijd naar de gevolgen voor de uitlegbaarheid en uitvoerbaarheid. Wij bespreken alvast kort een paar andere belangrijke elementen uit de hoofdlijnennotitie:
Omzetten van aanspraken
Wij vinden het goed dat invaren de standaard wordt. Als een pensioenfondsen niet invaart, ontstaan er namelijk binnen het pensioenfonds twee werelden, een oude en een nieuwe. Dit betekent dat veel werkzaamheden zullen verdubbelen: administratie, communicatie, rapportages, besturing enzovoort.
Wel zijn wij van mening dat invaren op gespannen voet kan staan met de reproduceerbaarheid van aanspraken, of straks kapitalen. Minister Koolmees heeft begin dit jaar benadrukt dat pensioenuitvoerders ‘volledig en verifieerbaar’ moeten kunnen laten zien hoe bedragen tot stand zijn gekomen. De berekeningsmethode voor het invaren is echter zeer complex. De hoofdlijnennotitie bespreekt ook een alternatieve en eenvoudiger methode. Maar het is nog onduidelijk of pensioenfondsen die echt mogen toepassen.
Door de complexiteit van de omzetting is het eigenlijk onmogelijk om deze later te reproduceren of uit te leggen aan deelnemers. Wij pleiten er daarom voor om de omzetting echt als een nieuw startpunt te zien. Pensioenuitvoerders moeten dan de kapitalen vanaf dat startpunt kunnen reproduceren. Op deze manier is het ook niet nodig om de oude administraties in stand te houden.
Wanneer gaan we over
Uiterlijk 1 januari 2026 moeten de pensioenuitvoerders over zijn op het nieuwe pensioenstelsel. Dit mag ook eerder. Maar er komt veel kijken bij de transitie. Werkgevers en pensioenuitvoerders moeten daarom een transitieplan opstellen. Hierin geven zij aan hoe zij de nieuwe pensioenregeling voorbereiden en gaan uitvoeren. Ook moeten de pensioenuitvoerders een communicatie- en implementatieplan opstellen.
Het kost tijd om de administratie en communicatie op tijd klaar te hebben. Het is daarom belangrijk dat er voldoende ruimte zit tussen het moment waarop sociale partners een besluit nemen over de regeling en de daadwerkelijke start van de nieuwe regeling. Nog belangrijker is dat de pensioenuitvoerders tijdig met hun uitvoeringsorganisaties in gesprek gaan. TKP zoekt daarom nadrukkelijk de afstemming met onze klanten om vroegtijdig te weten wat de plannen zijn. Zowel van TKP als van onze klanten. Zodat wij op basis hiervan onze klanten optimaal kunnen ondersteunen bij het opzetten van een communicatie- en implementatieplan.
Wij houden u op de hoogte!
Wij houden de ontwikkelingen voor u goed in de gaten. Op verschillende momenten en manieren komen wij met extra informatie. Voor onze klanten organiseren wij na de zomer een seminar om de dialoog aan te gaan. Daarbij is ook aandacht voor onderwerpen die wij niet in deze analyse hebben besproken. En gaan wij verder in op de concrete uitwerkingen die wij voor ogen hebben richting onze administratie. Heeft u ondertussen nog vragen? Onze experts staan voor u klaar!