Column: Point taken
Picture this: Je bent in gesprek met een letselschadeadvocaat. Zij vraagt wat voor werk je doet. Je zegt: ‘Ik ben pensioenjurist’. Verbazing. ‘Pensioenjurist? Wat is er juridisch aan pensioen? Een meerzijdig verkeersongeval met een complexe schuldvraag – dát is juristenwerk. Maar pensioen? Ik bedoel, het is volgens mij binair: je leeft of je bent dood. Als je leeft, krijg je ouderdomspensioen en als je dood bent, krijgt je partner het partnerpensioen. Daar zit weinig tussen lijkt me. Dus wat kan daar juridisch aan zijn?’ Aldus de letselschadeadvocaat.
‘Ik zal je random een paar voorbeelden geven van de vragen die de pensioenjurist zoal voorgeschoteld krijgt’, antwoordde ik. En stak van wal.
- Als de ex met een recht op bijzonder partnerpensioen (BPP) overlijdt vóórdat de deelnemer overlijdt, dan kán het BPP terugvloeien naar de deelnemer en gebruikt worden voor aangroei van het partnerpensioen voor de huidige partner. Maar wat nu als de deelnemer van baan gewisseld is en zijn pensioenaanspraken heeft overgedragen naar een andere pensioenuitvoerder en het BPP – wettelijke verplichting – is achtergebleven? Kan dat BPP dan ook nog aangroeien bij het partnerpensioen?
- Nog zo een. De deelnemer is gescheiden. Zijn ex heeft recht op een BPP. Deelnemer gaat met pensioen. Hij maakt gebruik van zijn recht om het partnerpensioen om te ruilen voor extra ouderdomspensioen. Daarna besluiten hij en zijn ex te hertrouwen. Wat nu te doen met het BPP van de ex die geen ex meer is? Wordt het BPP nu weer een ‘gewoon’ en dus niet meer een ‘bijzonder’ partnerpensioen? En kan het daardoor meegaan in de ruil voor extra ouderdomspensioen?
- Heel wat anders. Een werknemer heeft recht op waardeoverdracht van haar bij een vorige pensioenuitvoerder opgebouwd pensioen. Maar heeft iemand die vanwege arbeidsongeschiktheid premievrije pensioen opbouwt (een voortgezette deelnemer dus) dat ook?
- Iemand heeft recht op een voorwaardelijk ouderdomspensioen (VPL, je kent dat wel). En gaat scheiden. Heeft de ex dan ook recht op een deel daarvan? En hoe zit dat eigenlijk met een ongehuwdenpensioen, ook bekend als alleenstaandenpensioen?
- Als ik straks gebruik maakt van die mogelijkheid van ‘Bedrag ineens’ en om fiscale redeneren ervoor kies om het pas uit te laten betalen na mijn AOW-datum (scheelt toch ongeveer 20% belasting) en stel nou dat ik vóór die uitbetaling komt te overlijden. Krijgt mijn partner dat bedrag dan?
- Ik heb recht op wezenpensioen omdat ik studeer. Kan ik een tussenjaar nemen zonder gevolgen voor het pensioen?
- Op mijn pensioendatum ligt het bedrag onder de afkoopgrens en ik overweeg om af te kopen en het eenmalige bedrag uit te laten keren. Maar ik wil de ingangsdatum van het pensioen uitstellen en daardoor komt het bedrag boven de afkoopgrens te liggen. Kan ik dan nog steeds afkopen?
- Valt een bedrijf dat kant-en-klare pannenkoeken fabriceert onder Pensioenfonds Zoetwaren? Een fabrikant van koek valt daaronder. Dus de vraag is: is een pannenkoek een koek?
- En wat dacht je van deze: Mijn pensioenfonds heeft een fout gemaakt waardoor ik al jarenlang teveel pensioen krijg. Moet ik dat terugbetalen?
‘Dit zijn zomaar wat voorbeelden hoor,’ zei ik. ‘Maar wat ik zelf ook wel – vanuit pensioenjuridisch perspectief natuurlijk – interessant vind, is de vraag of je een onvoorwaardelijke toeslag die alleen voorwaardelijk is zolang je in dienst bent, kunt wijzigen en wat dan de gevolgen zijn voor je opgebouwde pensioen. Over de periode dat die onvoorwaardelijke toeslag gold bedoel ik dan dus, hè. En hoe verhoudt zich dat tot artikel 20 Pw, waarin per slot van rekening staat dat opgebouwd pensioen bij een wijziging van de regeling niet gewijzigd kan worden’.
‘Point taken’, sprak de letselschadejurist.
‘Toch nog eentje’, zei ik – ik kon het niet laten. ‘Invaren van opgebouwd pensioen onder het ftk-regime naar een spr of fpr-contract. Houdt dat – juridisch bekeken dan hè – zonder bezwaarrecht stand of niet, wat vind jij?’*
‘Jaja, punt gemaakt’, verzuchtte de letselschadejurist.
* Graag verwijs ik u naar de antwoorden op de verschillende casussen.