3 verborgen pensioenkeuzes onthuld

Stel, je bent 30 en hebt net een nieuwe baan. Terwijl je druk bent met inwerken, je weg vinden en collega’s leren kennen, krijg je een brief van je pensioenuitvoerder. De zogenaamde startbrief. Dat is een brief van meerdere kantjes, vol informatie over je pensioenregeling, cijfers en grafieken over wat je mogelijk aan pensioen kunt verwachten. Je hoofd loopt over van je nieuwe werk, je hebt nu geen zin en geen tijd om hier in te duiken. En het duurt toch nog een eeuwigheid voor je met pensioen gaat. Je stopt de brief in een laatje en denkt ‘dat komt later wel’. Een gemiste kans, want in die startbrief staat ook een alinea over bijsparen. Je kunt namelijk extra pensioen bijsparen door extra pensioenpremie op je salaris te laten inhouden door je werkgever. Zo kun je bijvoorbeeld later tegenvallers opvangen, tegelijk met je partner met pensioen of gewoon wat meer armslag hebben.  

De startbrief komt meestal op een moment dat pensioen niet urgent is. En – als mensen het al lezen – de keuze voor bijsparen heeft geen invloed op het hier en nu. Daarom komen maar weinig mensen in actie. Zonde, want als ze nu niks doen, kan dit ze later belemmeren in hun vrijheid. En ook al kiezen ze niet voor bijsparen – bijvoorbeeld omdat ze het geld nu niet kunnen missen – ze moeten zich op z’n minst bewust zijn dat ze de keuze hebben.

In dezelfde startbrief staat informatie over de Anw-hiaatverzekering. Deze verzekering vangt het inkomensverlies op voor nabestaanden als een deelnemer voor de pensioenleeftijd overlijdt. De uitkering loopt door tot de partner de AOW-leeftijd bereikt. Er zijn een paar momenten waarop een deelnemer deze keuze kan maken. Namelijk als een deelnemer in dienst komt bij een werkgever, kinderen krijgt of als gaat samenwonen of trouwen. Vanaf dat moment heeft de deelnemer – afhankelijk van de regeling – een aantal maanden de tijd om de keuze te maken voor de Anw-hiaatverzekering. Daarna geldt de keuze niet meer. Alleen in de startbrief van de pensioenuitvoerder worden deelnemers actief geattendeerd op deze keuze. Daarnaast gaat er soms een nieuwsberichtje uit over deze keuzemogelijkheid en staat het vermeld op de website van de pensioenuitvoerder. Deelnemers krijgen geen bericht over de keuze op de momenten dat het relevant kan zijn, namelijk als er een kindje is geboren of als ze trouwen of samenwonen. En ook hier geldt: als ze al een bericht zouden krijgen is het de vraag of ze er op dat moment open voor staan. Toch is ook deze verborgen keuze de moeite van het onthullen waard. Want voor veel mensen is het de vraag of ze genoeg inkomen overhouden – of iets anders hebben geregeld om de lasten te kunnen dragen – als hun partner overlijdt.

Als mensen uit dienst gaan bij een werkgever, dan mogen ze (een deel van) het ouderdomspensioen uitruilen voor (extra) partnerpensioen. Bij sommige regelingen is er zelfs niks als ze niet omruilen. Zo is de uitdiensttreding dus een belangrijk moment waarop ze opnieuw hun ouderdoms- en partnerpensioen kunnen herschikken. Net als bij de keuze voor een Anw-hiaatverzekering, maken ze ook nu de balans op: hoe staan ze er nu voor en hoe staan hun eventuele nabestaanden ervoor als ze overlijden? Zijn de inkomsten genoeg of moeten ze iets doen om een gat te voorkomen? Als ze uit dienst gaan, dan krijgen ze een stopbrief waarin uitleg over deze keuze staat. Maar ook in deze situatie geldt: mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd. Misschien een ontslag of faillissement en een nieuwe baan. De stopbrief komt op het verkeerde moment en bevat te veel informatie. Als een deelnemer geen actie onderneemt, stelt de pensioenuitvoerder de default in:  als er een partner is, wordt het ouderdomspensioen omgezet in partnerpensioen. Wederom een gemiste kans, want misschien had een andere keuze beter gepast bij de situatie van de deelnemer.

Terug naar het begin: zolang mensen zich niet bewust zijn van verborgen gebreken, kunnen ze er ook niks aan veranderen. En lopen ze later tegen de nadelige gevolgen aan. En zo is het met verborgen keuzes ook. Als mensen niet weten dat ze keuzes hebben, kunnen ze deze ook niet maken. Het is belangrijk om mensen bewust te maken van de pensioenkeuzes die ze hebben. Timing en activatie zijn daarbij cruciaal. Daarvoor is onderzoek nodig: op welk moment en via welke methode krijg je mensen in beweging voor hun pensioen? Lees hierover ook het artikel ‘Niet kiezen is ook een keuze: zo overtuigt u deelnemers keuzes te maken’. Mensen zijn bij keuzes georiënteerd op het hier en nu. En zijn gevoelig voor levendige en concrete informatie. Een alineaatje verstopt in een lange startbrief op een moment dat hun hoofd er niet naar staat, heeft dus weinig effect.