StvdA adviseert over aanpak ‘witte vlek’: werknemers zonder pensioenopbouw

In het ‘Aanvalsplan witte vlek’ onderscheidt de StvdA maatregelen voor sectoren zónder en sectoren met een verplichtgestelde pensioenregeling. Daarnaast doet de stichting aanbevelingen aan de cao-partijen.

Door nieuwe technologie vervagen grenzen van sommige sectoren. Als de werkingssfeer van een sector niet meebeweegt, kunnen vernieuwende werkgevers buiten de werkingssfeer van een verplichtgesteld pensioenfonds vallen. Daardoor groeit de witte vlek. Zo worden webwinkeliers nog als detailhandel gezien, maar is het soms onduidelijk onder welke verplichtstelling allerlei nieuwe vormen van onlinedienstverlening vallen. Uitvoeringsorganisaties als TKP hebben een rol bij het constateren van grensgevallen en overlapsituaties. Met die informatie kunnen sociale partners vervolgens de werkingssfeer van de fondsen actueel houden. Afstemming met andere verplichtgestelde fondsen voorkomt overlap of grijze gebieden.

Eenduidige sectorindeling
Pensioenuitvoerders maken nu vaak gebruik van de sectorindeling die door het UWV en de Belastingdienst wordt gebruikt. Hiermee kunnen ze werkgevers opsporen die nog niet bij het fonds zijn aangesloten en zo bijdragen aan het verkleinen van de witte vlek. Deze indeling komt echter waarschijnlijk op termijn te vervallen. Een alternatief zou de SBI-code (Standaard Bedrijfsindeling) zijn van de Kamer van Koophandel (KvK). Bedrijven staan echter niet altijd onder de juiste SBI-code in de KvK-registers. Periodieke actualisering van KvK-gegevens zou het makkelijker maken om te controleren of er nog werkgevers zijn die aan een verplichte pensioenregeling moeten meedoen.

Nieuwe technologie
Gegevensanalyse en kunstmatige intelligentie kunnen in de toekomst helpen bij de handhaving van de verplichtstelling. Volgens de StvdA kunnen die technieken ook bijdragen aan lagere uitvoeringskosten, samen met een meer eenduidige omschrijving van de werkingssfeer. Een verplichtgesteld fonds kan dan zelf het internet doorzoeken naar nieuwe werkgevers die mogelijk binnen de werkingssfeer van het fonds actief zijn.

In sectoren zonder verplichtstelling stelt de StvdA voor de witte vlek aan te pakken door in te zetten op zaken als bewustwording en laagdrempeligheid. En door het belang van pensioen als arbeidsvoorwaarde meer onder de aandacht te brengen bij werknemers en werkgevers. Verder adviseert ze om personeelsvertegenwoordigers beter te informeren en in bepaalde sectoren informatie in buitenlandse talen te verstrekken. Dat geldt ook voor buitenlandse bedrijven die zich in Nederland vestigen. Kleinere ondernemers kunnen het beste worden geïnformeerd door partijen als de Kamer van Koophandel en de eigen boekhouder.

De meeste werknemers hebben een pensioenregeling die door cao-partijen is overeengekomen. Ook die regelingen kunnen de witte vlek vergroten, zoals de toetredingsleeftijd van 21 jaar. Hoewel alle partijen dit acceptabel achten, bouwen jongeren voor hun 21^e dus geen pensioen op. Een andere cao-afspraak die de witte vlek kan vergroten, is de wachttijd. De Tweede Kamer heeft naar aanleiding van het pensioenakkoord een motie aangenomen waarin het de regering oproept om – in overleg met sociale partners – te werken aan het verkorten van die wachttijd.

De StvdA roept de cao-partijen daarnaast op om de werkingssfeer helderder dan nu te omschrijven en af te bakenen. De cao-partijen maken namelijk de tekst van de verplichtstelling. Ook zouden de betrokken partijen meer met aanpalende sectoren kunnen afstemmen om de werkingssferen onderling goed te laten aansluiten.

De StvdA benadrukt dat de cao-partijen en pensioenuitvoerders niet alleen de witte vlek kunnen verkleinen. Ook van de overheid, de KvK en adviseurs, zoals accountants, is inspanning nodig. In het Aanvalsplan witte vlek heeft de stichting voor elke betrokken groep een lijstje met voorstellen en actiepunten opgenomen. Daarnaast neemt de stichting nu het initiatief tot een werkgroep die de ontwikkeling van de witte vlek gaat monitoren en betrokkenen stimuleert met voorstellen te komen.