‘Onze taal op groen’ maakt pensioentaal makkelijk
Pensioenkapitaal. Pensioeninkomen. Doorbeleggen. Woorden die voor pensioenuitvoerders en pensioenuitvoeringsorganisaties heel normaal zijn. Voor pensioendeelnemers – een begrip waarin de doelgroep zichzelf overigens niet direct herkent – zijn ze vaak abracadabra. Met het inspiratiedocument ‘Onze taal op groen’ brengt de Pensioenfederatie daar verandering in. In deze handleiding voor begrijpelijke taal, waar onze collega Michiel Kok aan meeschreef, leest u over welke pensioenbegrippen mensen struikelen. En welke makkelijke alternatieven er zijn.
De Pensioenfederatie deed samen met TKP en DET, het Deelnemer Experimenten Team van ABP en APG, onderzoek naar hoe mensen reageren op bepaalde pensioenwoorden. Dat leverde interessante inzichten en dilemma’s op. Zo blijkt dat mensen een voorkeur hebben voor termen die aansluiten bij wat ze al denken, en die zekerheid uitstralen. Zelfs nadat zij uitleg kregen over termen, kozen de meeste mensen toch voor de term die beschrijft hoe zij pensioen graag zien. Daarom lijkt een gelaagde aanpak de beste oplossing. Een gelaagde aanpakt houdt in dat lezers de boodschap in meerdere lagen krijgen aangeboden. De eerste laag kan bijvoorbeeld een e-mail zijn waarin de boodschap eenvoudig en zonder complexe nuances wordt uitgelegd. De mail kan vervolgens verwijzen naar een diepere laag: bijvoorbeeld een webpagina waar deelnemers een goede en duidelijke uitleg met de nuances kunnen lezen.
Een ‘inschatting’ zien mensen als onnauwkeurig. Sommigen stellen dat er geen berekening achter zit, maar een bedrag ‘voor de vuist weg’.
Verboden of verplicht?
Een redactieraad, waar onze collega Michiel Kok deel van uitmaakt, heeft geholpen bij het maken van ‘Onze taal op groen’. De redactieraad vindt dat duidelijke taal geen kwestie is van compromissen sluiten. Dus als een term onduidelijk of moeilijk te begrijpen is, is een eenvoudiger alternatief beter. ‘Onze taal op groen’ is géén verplicht document. Het is een advies. Rode woorden zijn niet verboden. Maar ze zijn wél moeilijker dan nodig is.
Toelichting op de kleuren
Als een woord op groen staat is de term bruikbaar. De term maakt het mogelijk te communiceren over pensioen op een manier waarbij we ‘boven de motorkap’ blijven en de deelnemer aan het stuur houden. Het advies is wel altijd kritisch te blijven op de formulering van de hele zin. Ook met groene termen kun je ingewikkelde zinnen maken.
Staat een term op oranje, dan raakt de term materie ‘onder de motorkap’. De term kan gebruikt worden voor geïnteresseerde lezers, als deze wordt uitgelegd of in een specifieke context. Als het mogelijk is, dan is het beter om de term te vervangen door een groene term. Als een term op rood staat, is het gebruik ervan af te raden. Mensen begrijpen de term of uitdrukking niet of niet goed. Of de term roept ongewenste associaties op.
‘Invaren’ is een niet-bestaand woord, en maakt niet duidelijk wat er gebeurt
Moeilijke boodschap, makkelijke taal
Pensioen is niet altijd makkelijk. Toch is ook een moeilijk verhaal makkelijk uit te leggen. Daarom is het belangrijk om eerst te bedenken wat een lezer eigenlijk moet weten. En te zorgen voor een heldere boodschap. Wie zich kan verplaatsen in de lezer, is al goed op weg. De communicatie gelaagd aanbieden en abstracte onderwerpen vermijden maken pensioentaal nog makkelijker.
Aan de slag met ‘Onze taal op groen’?
‘Onze taal op groen’ van de Pensioenfederatie is een praktische handleiding voor iedereen die voorstander is van begrijpelijke pensioentaal. En die dat graag wil toepassen. Er staan meer dan 28 pensioentermen in met uitleg waarom een term niet bruikbaar (rood) of bruikbaar met uitleg is (oranje) én welk bruikbaar alternatief voor de term is (groen). Ook is er speciale aandacht voor termen die te maken hebben met de overstap naar de nieuwe regeling.