Column: Handjeklap
Vanaf 1 januari 2023 krijgt iedereen die met pensioen gaat de mogelijkheid om maximaal 10% van zijn pensioenkapitaal als bedrag ineens op te nemen. Het idee is dat het pensioen daardoor beter kan aansluiten bij de bestedingsbehoefte op de pensioendatum. Bijvoorbeeld de hypotheek aflossen of een camper kopen, ik noem maar wat.
Wie kan daar op tegen zijn, zou je denken. Maar de parlementaire behandeling van het voorstel voor een bedrag ineens was geen hamerstuk. Het venijn zat in de staart. Een zeer opmerkzaam en vasthoudend kamerlid vroeg daar daags voor de stemming in de Tweede Kamer speciale aandacht voor. Wat is namelijk het punt? Je kunt het bedrag slechts op één moment opnemen, op je pensioendatum. Niet onlogisch, want als je zelf het moment mag kiezen kan dat leiden tot anti-selectie: je kiest het moment waarop je denkt dat levenslang niet zo lang meer is en je dus maar beter nu het grote bedrag kan incasseren. Als iedereen dat doet klopt het financiële plaatje van het pensioenfonds niet meer, dus vandaar dat ene keuzemoment.
De pensioendatum is vaak ook het moment waarop je recht krijgt op AOW. Ouderdomspensioen en AOW gaan dan op hetzelfde moment in, wel zo makkelijk. Maar nu komt het, de maand waarin je de AOW-datum bereikt, bepaalt de hoogte van het belastingtarief. En vanaf dat moment val je in de eerste schijf in een lager belastingtarief voor de inkomstenbelasting die over een kalenderjaar wordt berekend. Ben je in januari jarig dan geldt een tarief van 19,45%. Ben je in december jarig dan geldt een belastingdruk van 35,85%. En op basis van dat tarief betaal je ook belasting over je bedrag ineens. Het kamerlid legde uit dat hij, in januari jarig, spekkoper was, want als hij gebruik maakte van deze nieuwe keuzemogelijkheid, zou hij slechts 19% belasting daarover betalen. Zijn buurvrouw, in december jarig, hield er netto aanzienlijk minder aan over. Zouden we op deze manier een onderscheid tussen mannen en vrouwen maken, dan zou het dak er hier af gaan, maar bij leeftijd is dat net zo goed discriminatie hield hij de minister voor.
De minister had er begrip voor en kwam met een voorstel. Het keuzemoment blijft de pensioeningangsdatum, maar je kunt ervoor kiezen om het direct op te nemen, óf pas in januari van het jaar nádat je AOW hebt gekregen. Kies je voor dat laatste dan geldt immers in de eerste schijf het lagere tarief. Maar – zo werd gevraagd – als je kiest voor uitbetaling na de AOW-datum, wat betekent dat dan voor de hoogte van je ouderdomspensioen tot dat moment? Niets, antwoordde de minister want als je vóór opname van het bedrag overlijdt en er zou in het ouderdomspensioen al rekening gehouden zijn met het bedrag ineens, dan mis je in feite een stukje pensioen en dat kan niet de bedoeling zijn. Maar hoe zit het dan met iemand die het pensioen vervroegd in laat gaan, stel op 65 en dan gebruik wil maken van het bedrag ineens? Ook dan is er de mogelijkheid om de betaling uit te stellen tot januari na de AOW-datum, verduidelijkte de minister. Maar januari is wel een maand waarin er altijd al veel moet gebeuren bij pensioenuitvoerders, merkte een ander op. Maken we er februari van, sprak de minister. Goed idee vond iedereen. En o ja, we moeten ons er wel goed bewust van zijn dat dit voorstel voor de pensioenuitvoerders enige complexiteit met zich meebrengt en die moeten we proberen te mitigeren. Maar als uw Kamer dat een goede route lijkt, dan zal ik ervoor zorgen dat de nota van wijziging nog vóór de stemming bij de Kamer ligt.
En zo geschiedde.